عامل بیماری ایدز چیست؟
بیماری ایدز یک بیماری ویروسی قابل انتقال است. ویروس HIV توانایی بدن برای دفاع از خود در برابر بیماریها و عفونتها را کاهش میدهد. با توجه به اینکه این بیماری هنوز واکسن یا دارویی برای پیشگیری و درمان قطعی ندارد، اطلاع رسانی به همه اقشار جامعه در خصوص نحوه انتقال و پیشگیری از آن بسیار مهم بوده و با توجه به اینکه یکی از مهمترین راههای انتقال، از طریق مایعات بدن و خون است، آگاهی پرسنل بهداشتی درمانی از این موضوع بسیار مهم و حیاتی به شمار میرود. در ادامه به بررسی دقیق پاسخ سوال عامل بیماری ایدز چیست، میپردازیم.
عوامل بیماریزای ایجادکننده بیماریهای عفونی
میکروبها انواع مختلفی داشته و هر میکروبی با توجه به ساختار آن راه انتقال به خصوصی دارد. بعضی از میکروبها از طریق پوست، برخی از طریق تنفس یا از طریق دهان و برخی از طریق خون و ترشحات وارد بدن انسان میشوند؛ بنابراین، هر بیماری عفونی که وارد بدن میشود، عامل آن راه انتقال خاص خود را داشته است.
هر میکروب پس از ورود به بدن به قسمت مورد علاقه خود میرود و از امکانات بدن برای رشد و نمو خود استفاده میکند و گاهی باعث آسیب به آن قسمت از بدن میشود و فرد علائمی مانند التهاب، درد، اختلالات مختلف و ... را نشان میدهد. از سوی دیگر بدن دارای سربازان دفاعی به نام گلبولهای سفید است که سعی در از بین بردن میکروبها دارند. در نتیجه نبردی بین پاتوژن و گلبولهای سفید رخ میدهد که منجر به علائمی میشود.
از این علائم (مانند تب، سردرد، لرز و...) میتوان نتیجه گرفت که فرد به بیماری عفونی مبتلا شده است. از آنجایی که هر میکروب در قسمتی از بدن قرار میگیرد و عارضه خاصی را ایجاد میکند، هر بیماری عفونی علائم خاص خود را دارد و بر اساس این علائم قابل تشخیص است.
سرنوشت یک فرد مبتلا به یک بیماری عفونی با قدرت سیستم ایمنی بدن او تعیین میشود. اگر این سیستم قوی باشد میتواند میکروبها را از بین ببرد و اگر میکروبها قویتر باشند، میتواند باعث عوارض زیادی و حتی مرگ شود؛ سیستم دفاعی بدن (مخصوصا گلبولهای سفید) نقش عمدهای در بهبود بیماریهای عفونی دارد. داروهای زیادی وجود دارد که میتواند با از بین بردن عامل بیماریزا یا با تقویت سیستم ایمنی، به درمان یک بیماری عفونی کمک کند.
اگر عوامل بیماریزا را بشناسیم و راه ورود آنها به بدن خود را بدانیم، میتوانیم با جلوگیری از ورودشان به بدن از بروز آنها جلوگیری کنیم. از این رو به بررسی عامل بیماری ایدز چیست میپردازیم تا از انتقال بیشتر آن جلوگیری کنیم.
بررسی دقیق عامل بیماری ایدز
عامل ایدز که ویروس HIV است، مانند سایر ویروسها تنها میتواند در داخل یک سلول زنده، به حیات خود ادامه بدهد. سلول زندهای که ویروس اچآیوی برای زنده ماندن به آن نیاز دارد، گلبولهای سفید در بدن انسان است.
ویروس در خارج از بدن و در واقع خارج از گلبولهای سفید، قدرت بیماریزایی کمی دارد و یا حتی در مدت زمان کوتاهی از بین میرود. این ویروس به راحتی توسط مواد ضدعفونی کننده (الکل، بتادین و...)، به خصوص وایتکس (هیپوکلریت سدیم) و حرارت بالای 57 درجه از بین میرود.
ویروس اچآیوی میخواهد در نهایت به گلبولهای سفید بدن برسد؛ بنابراین باید به گونهای وارد بدن شود که به راحتی به مقصد برسد. از این رو در هر جایی که گلبولهای سفید وجود داشته باشند، ویروس میتواند در آن قسمت تکثیر شود.
نحوه عملکرد عامل بیماری ایدز چگونه است؟
عامل بیماری ایدز چیست؟ HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی یک رتروویروس است که برای اولین بار در سال 1983 یافت شد. این ویروس مسئول ایجاد بیماری ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) است. اچآیوی هنگامی که وارد بدن میشود، سلولهای سیستم ایمنی را که سیستم دفاعی بدن را تشکیل میدهند، آلوده میکند و توانایی آنها در مبارزه با عفونتها را کاهش میدهد.
این ویروس وارد سلولهای CD4 سیستم ایمنی که از بدن در برابر باکتریها، ویروسها و سایر میکروبها محافظت میکنند، میشود. سپس از سلولهای CD4 برای ساخت هزاران نسخه از ویروس استفاده میشود. نسخههای ایجاد شده سپس سلولهای CD4 را ترک میکنند و در این فرآیند آنها را میکشند. همانطور که ویروس شروع به تکثیر میکند، تعداد سلولهای CD4 به طور چشمگیری کاهش پیدا میکنند. عفونت HIV میتواند نزدیک به 10 سال یا بیشتر طول بکشد تا در یک فرد بیماری ایدز ایجاد کند.
شروع انتشار ویروس HIV، عامل بیماری ایدز
تصور میشود که ایدز از آفریقا منشأ میگیرد، جایی که انسانها آن را از شامپانزهها و دیگر میمونها گرفتهاند. ویروسی که میمونها را تحت تأثیر قرار میدهد بسیار شبیه HIV است و SIVcpz (ویروس نقص ایمنی سیمیان) نامیده میشود. این ویروس به دنبال تماس با خون شامپانزه آلوده در طول شکار شامپانزه به انسان سرایت کرد. در بررسی بیشتر عامل بیماری ایدز چیست، درمییابیم که برای سالهای متمادی نوع انسانی HIV به بخش دورافتادهای از آفریقا محدود میشد. با بهبود ارتباطات، ویروس شروع به گسترش در سراسر جهان کرد و اکنون در تمامی بخشهای جهان خطر ابتلا به این ویروس و بیماری وجود دارد.
انواع ویروس HIV
این ویروس به سرعت تغییر میکند و به راحتی قادر است از بسیاری از سدهای سیستم دفاعی بدن فرار کند. دو نوع از ویروس HIV وجود دارد. این دو نوع HIV-1 و HIV-2 هستند و زیرگروههای زیادی دارند. HIV-1 عامل بیماری همهگیر فعلی در سراسر جهان است در حالی که HIV-2 بیشتر در غرب آفریقا و به ندرت در جاهای دیگر یافت میشود.
HIV-2 که از راههای انتقال مشابهی با HIV-1 دارد، بسیار کندتر از HIV-1 باعث ایجاد بیماری ایدز میشود. HIV-1 ناشی از عفونت انسان توسط SIVcpz بوده که شامپانزهها را آلوده میکند و HIV-2 ناشی از عفونت SIVsmm است که توسط مانگابیهای دودهای منتقل میشود. HIV-2 ارتباط نزدیکی با SIV موجود در غرب آفریقا دارد.
سویههای ویروس HIV-1
با مطالعه بیشتر در خصوص عامل بیماری ایدز چیست، در ادامه سویههای مختلف ایجادکننده این بیماری را بررسی میکنیم. سویههای HIV-1 را میتوان به چهار گروه طبقه بندی کرد: گروه M، گروه O و دو گروه جدید N و P. این چهار گروه ممکن است چهار معرفی جداگانه از ویروس نقص ایمنی میمون را به انسان نشان دهند. از این میان، گروه O به نظر میرسد محدود به غرب-مرکز آفریقا باشد و گروه N نادرتر است.
بیش از 90 درصد عفونتهای HIV-1 متعلق به گروه M HIV-1 است. در گروه M حداقل 9 زیرگروه (یا کلاد) ژنتیکی مجزا از HIV-1 وجود دارد. نام این 9 زیرگروه A، B، C، D، F، G، H، J و K است.
گاهی اوقات، دو ویروس از زیرگروههای مختلف میتوانند در سلول یک فرد آلوده به هم برسند و مواد ژنتیکی خود را با هم مخلوط کنند تا یک ویروس هیبریدی جدید ایجاد کنند. بسیاری از این گونههای جدید برای مدت طولانی زنده نمیمانند. این ویروسهای جدید، اشکال نوترکیب یا CRF نامیده میشوند. به عنوان مثال، CRF A/B مخلوطی از زیرگروههای A و B است.
HIV چگونه تشخیص داده می شود؟
هنگامی که فردی در معرض HIV قرار میگیرد، سیستم ایمنی بدن او آنتی بادیهایی برای از بین بردن ویروس تولید میکند. پزشکان برای یافتن این آنتی بادیها یا آنتی ژنهای HIV در ادرار، بزاق یا خون، آزمایشهایی را تجویز میکنند.
اکثر پزشکان از یک آزمایش خون ساده برای تشخیص عفونت HIV استفاده میکنند. اگر آزمایش مثبت باشد (به این معنی که آنتی بادی یا آنتی ژن HIV پیدا شده است)، تست DNA یا HIV RNA برای اطمینان از نتیجه آزمایش تجویز میکنند.
آنتی بادیهای HIV ممکن است 2 تا 4 هفته پس از ابتلای فرد به ویروس ظاهر شده، اما ممکن است 3 تا 6 ماه طول بکشد تا در خون یافت شوند. حال که به طور کامل به پاسخ سوال عامل بیماری ایدز چیست پرداختیم و آگاهی لازم را کسب کردید، اگر فکر میکنید در معرض HIV قرار گرفتهاید اما آزمایش شما منفی است، بهتر است دوباره تست بدهید!
بعد از چند هفته، میتوانید یک آزمایش دیگر بدهید تا مطمئن شوید که آلوده نیستید. در این بین در صورت امکان، اقداماتی را برای جلوگیری از انتشار ویروس انجام دهید. شما میتوانید در اکثر مطبهای پزشکان، واحدهای بهداشت عمومی، بیمارستانها و کلینیکهای مراقبت از HIV تست اچآیوی بدهید.
www.patient.co.uk/doctor/The-Human-Immunodeficiency-Virus-(HIV).htm
http://www.nhs.uk/Conditions/HIV/Pages/Causes.aspx
http://pubs.cpha.ca/PDF/P7/19665.pdf
http://www.trc-chennai.org/pdf/iavi/1-HIVAIDSFAQ.pdf
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001620/
https://www.medicalnewstoday.com/articles/17131
