علائم ایدز در ایران
ایدز مخفف عبارت Acquired Immunodeficiency Syndrome بوده که در زبان فارسی به معنی «سندرم نقص ایمنی اکتسابی» است. این بیماری توسط ویروسی به نام ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV منتقل میشود و بسته به شدت بیماری میتواند به مرور زمان باعث مرگ انسان شود. امروزه این ویروس بسیار همهگیر شده و در کشورهای مختلف از جمله ایران یافت میشود. در ادامه به علائم ایدز در ایران اشاره کردهایم.
ویروس HIV از کجا آمده است؟
عفونت HIV در انسان از نوعی شامپانزه در آفریقای مرکزی نشات گرفته است. نسخه شامپانزهای این ویروس (به نام ویروس نقص ایمنی میمون یا SIV) احتمالاً زمانی به انسان منتقل شد که انسان این شامپانزهها را برای گوشت شکار کرد و با خون آلوده آنها تماس پیدا کرد. مطالعات نشان میدهد که HIV ممکن است از اواخر دهه 1800 از شامپانزه به انسان منتقل شده باشد.
طی چند دهه، HIV به آرامی در سراسر آفریقا و سپس به سایر نقاط جهان حتی ایران گسترش یافت. گفته شده است که این ویروس حداقل از اواسط تا اواخر دهه 1970 در ایالات متحده وجود داشته است.
چگونه HIV به مرحله ایدز تبدیل میشود؟
سلولهای CD4 نوع خاصی از سلولهای خونی هستند که نقش کلیدی در مبارزه بدن با بیماریها دارند و HIV این سلولها را از بین میبرد. با کشته شدن سلولهای CD4 بیشتر، سیستم ایمنی ضعیفتر میشود و ممکن است شخصی برای مدت زمان طولانی عفونت HIV را تا قبل از اینکه تبدیل به ایدز شود، داشته باشد.
متأسفانه، هیچ درمانی برای علائم ایدز در ایران و کل جهان وجود ندارد، اما داروهایی تولید شدهاند که میتوانند به طور چشمگیری پیشرفت بیماری را کاهش دهند. این داروها مرگ و میر ناشی از ایدز را در اکثر کشورهای توسعه یافته کاهش دادهاند، اما در آفریقا، هائیتی و بخشهایی از آسیا، ایدز جان بسیاری را گرفته است.
بیماری ایدز در ایران
ایدز بیماری است که میتواند در افراد مبتلا به HIV ایجاد شود. درواقع ایدز پیشرفتهترین مرحله HIV است و تنها به این دلیل که یک فرد HIV دارد به این معنی نبوده که مبتلا به ایدز است. همانطور که پیشتر گفته شد،HIV سلولهای CD4 را از بین میبرد. افراد بالغ سالم به طور کلی دارای تعداد 500 تا 1600 CD4 در هر میلیمتر مکعب هستند. فرد مبتلا به HIV که تعداد CD4 او کمتر از 200 در هر میلیمتر مکعب شود، به ایدز مبتلا میشود.
یک عفونت فرصت طلب مانند پنومونی پنوموسیستیس جیرووسی، عفونتی است که فقط در افراد دارای نقص ایمنی شدید، مانند فردی که عفونت پیشرفته HIV(ایدز) را دارد، رخ میدهد. در ادامه برای شناخت بیشتر این بیماری به علائم ایدز در ایران بیشتر اشاره خواهیم کرد.
تاثیر عفونتهای فرصت طلب و ایدز بر امید به زندگی بیماران
اچآیوی بدون درمان میتواند در عرض یک دهه به ایدز تبدیل شود. میدانید که در حال حاضر هیچ درمانی برای ایدز وجود ندارد؛ براساس مطالعات، امید به زندگی افراد مبتلا بدون درمان، حدود 3 سال است. اگر فرد دچار یک بیماری فرصت طلب شدید شود، ممکن است این مدت زمان کوتاهتر شود؛ با این حال، درمان با داروهای ضد رتروویروسی میتواند از ابتلا افراد به مرحله ایدز جلوگیری کند.
اگر ایدز ایجاد شود، به این معنی است که سیستم ایمنی بدن به شدت در معرض خطر قرار گرفته، یعنی به حدی ضعیف شده است که دیگر نمیتواند با موفقیت در برابر بیشتر بیماریها و عفونتها واکنش نشان دهد. این مسئله باعث میشود فرد مبتلا به ایدز در برابر طیف گستردهای از بیماریها آسیب پذیر شود، از جمله این بیماریها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پنومونی
- بیماری سل
- برفک دهان، یک بیماری قارچی در دهان یا گلو
- سیتومگالوویروس (CMV)، نوعی ویروس هرپس
- مننژیت کریپتوکوکی، یک بیماری قارچی در مغز
- توکسوپلاسموز، یک بیماری مغزی ناشی از یک انگل
- کریپتوسپوریدیوز (وضعیتی که توسط یک انگل رودهای ایجاد میشود.)
- سرطان، از جمله سارکوم کاپوزی (KS) و لنفوم
کوتاه شدن امید به زندگی مرتبط با ایدز درمان نشده، نتیجه مستقیم خود بیماری نیست. بلکه نتیجه بیماریها و عوارضی است که از ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن در اثر ایدز به وجود میآید.
علائم ایدز در ایران چیست؟
علائم ایدز در ایران ناشی از زوال سیستم ایمنی و کاهش سلولهای CD4+ T است که مبارزان اصلی عفونت سیستم ایمنی هستند. به محض ورود HIV به بدن، این ویروس شروع به تخریب این سلولها میکند. برخی از علائم رایج عبارتند از:
- اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد.
- سرفه خشک
- از دست دادن حافظه، افسردگی و اختلالات عصبی
- مشکلات تنفسی
- خستگی عمیق و غیر قابل توضیح
- کاهش وزن سریع
- تب مکرر یا تعریق شبانه زیاد
- لکههای قرمز، قهوهای، صورتی یا ارغوانی روی یا زیر پوست یا داخل دهان، بینی یا پلکها
- غدد لنفاوی متورم در زیر بغل، کشاله ران یا گردن
- لکههای سفید یا لکههای غیرعادی روی زبان، دهان یا گلو
- دوره قاعدگی نامنظم
- تغییرات ناخنها
- درد ماهیچهها، درد مفاصل و غدد لنفاوی متورم
شدت بالای علائم ایدز نشاندهنده پیشروی بیش از حد بیماری است. بسیاری از این علائم ناشی از ابتلای فرد به عفونتهای فرصت طلب مرتبط با ایدز است.
عفونتهای مرتبط با ایدز
از آنجایی که افراد مبتلا به ایدز سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونتهایی هستند که به آن عفونتهای فرصت طلب میگویند. عفونتهای فرصت طلب توسط ارگانیسمهایی ایجاد میشوند که معمولاً در افراد سالم باعث بیماری نمیشوند، اما بر افرادی با سیستم ایمنی آسیب دیده تأثیر میگذارند. این ارگانیسمها زمانی حمله میکنند که فرصتی برای عفونت وجود داشته باشد.
ضعیف شدن سیستم ایمنی ناشی از کاهش سلولهای CD4+ T بوده که مبارزان کلیدی عفونت هستند. بسیاری از عفونتهای فرصت طلب مرتبط با ایدز باعث بیماری جدی و افزایش علائم ایدز در ایران میشوند. ممکن است از بعضی از این عفونتها جلوگیری شود.
جلوگیری از علائم ایدز با درمان ضد رتروویروسی
سیستم ایمنی بدن به دلیل ویروس HIV که معمولاً برای سالها درمان نشده است، ضعیف میشود. اگر فرد مبتلا به اچآیوی زودهنگام با درمان ضد رتروویروسی شناسایی و درمان شود، معمولاً فرد مبتلا به ایدز نمیشود. اگر افراد مبتلا به HIV تا دیروقت تشخیص داده نشوند یا اگر بدانند HIV دارند، اما به طور مداوم از درمان ضدرتروویروسی خود استفاده نکنند، ممکن است به ایدز مبتلا شوند.
همچنین افراد ممکن است در صورت ابتلا به نوعی HIV که به درمان ضد رتروویروسی مقاوم است، مبتلا به ایدز شوند. بدون درمان مناسب و مداوم، افراد مبتلا به HIV میتوانند زودتر به ایدز مبتلا شوند. در آن زمان، سیستم ایمنی بدن کاملاً آسیب دیده بوده و پاسخگویی به عفونت و بیماری دشوارتر است و در این شرایط جلوگیری از علائم ایدز در ایران ممکن نخواهد بود.
درمان ضد رتروویروسی ویروس را کنترل کرده و معمولاً از پیشرفت به ایدز جلوگیری میکند و سایر عفونتهای ناشی از این ویروس قابل درمان و پیشگیری خواهند بود. این درمان باید متناسب با نیازهای فردی هر شخص تعیین شود.
داروهای ضد رتروویروسی برای درمان HIV و کاهش علائم ایدز در ایران
بسیاری از داروهای ضد رتروویروسی برای درمان HIV تایید شدهاند. آنها برای جلوگیری از تکثیر HIV و تخریب سلولهای CD4 که به سیستم ایمنی کمک میکنند تا به عفونت پاسخ دهند، عمل میکنند. این درمان به کاهش خطر ابتلا به عوارض مرتبط با HIV، کاهش علائم ایدز در ایران و همچنین کاهش خطر انتقال ویروس به دیگران کمک میکند.
داروهای ضد رتروویروسی به هفت دسته تقسیم میشوند:
- مهارکنندههای نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTIs)
- مهارکنندههای ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی (NNRTIs)
- مهار کنندههای پروتئاز
- مهارکنندههای همجوشی
- آنتاگونیستهای CCR5 که به عنوان بازدارنده نیز شناخته میشوند.
- مهارکنندههای انتقال رشته اینتگراز
- مهار کنندههای attachment
اگر پس از تشخیص پزشک و نتیجه آزمایش خود متوجه شدید که مبتلا به اچآیوی هستید، با مصرف داروها و تقویت سیستم ایمنی بدن خود، از بروز علائم ایدز جلوگیری کنید.
منابع
https://www.ucsfhealth.org/conditions/aids/symptoms
https://www.healthline.com/health/hiv-aids
https://www.cdc.gov/hiv/basics/whatishiv.html
https://www.nhs.uk/conditions/hiv-and-aids/symptoms/
https://www.medicinenet.com/hiv-aids/symptoms
